Hiện nay, đang có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm và muốn đầu tư vào Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam đang nổi lên là một “điểm sáng” và là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn. Theo đó, nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài tại các doanh nghiệp ngày càng gia tăng.

Theo quy định tại điểm d, khoản 1 Bộ luật Lao động năm 2012 thì việc có giấy phép lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp là một trong những điều kiện cơ bản để công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam. Do đó, trước khi sử dụng người lao động là công dân nước ngoài (sau đây gọi tắt là người lao động nước ngoài), các doanh nghiệp cần thực hiện thủ tục đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép lao động cho công dân nước ngoài này. Thủ tục cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam được điều chỉnh Bộ luật Lao động năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Cụ thể như sau:

1. Điều kiện cấp giấy phép lao động

Người lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam được xem xét cấp giấy phép lao động theo các hình thức sau đây:

• Thực hiện hợp đồng lao động;
• Di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp;
• Thực hiện các loại hợp đồng hoặc thỏa thuận về kinh tế, thương mại, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, khoa học kỹ thuật, văn hóa, thể thao, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp và y tế;
• Nhà cung cấp dịch vụ theo hợp đồng;
• Chào bán dịch vụ;
• Làm việc cho tổ chức phi chính phủ nước ngoài, tổ chức quốc tế tại Việt Nam được phép hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam;
• Tình nguyện viên;
• Người chịu trách nhiệm thành lập hiện diện thương mại;
• Nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia, lao động kỹ thuật;
• Tham gia thực hiện các gói thầu, dự án tại Việt Nam.

Để được cấp giấy phép lao động vào làm việc tại Việt Nam theo các hình thức nêu trên, người lao động nước ngoài cần phải đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 9 Nghị định 11/2016/NĐ-CP sau đây:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật.
• Có sức khỏe phù hợp với yêu cầu công việc.
• Là nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia hoặc lao động kỹ thuật.
• Không phải là người phạm tội hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài.
• Được chấp thuận bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc sử dụng người lao động nước ngoài

2. Thủ tục xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam

• Điều 4 Nghị định 11/2016/NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 11 Nghị định 140/2018/NĐ-CP quy định như sau:

“Điều 4. Sử dụng người lao động nước ngoài

1. Xác định nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài

a) Người sử dụng lao động (trừ nhà thầu) có trách nhiệm xác định nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài đối với từng vị trí công việc mà người lao động Việt Nam chưa đáp ứng được và báo cáo giải trình với Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố thuộc trung ương (sau đây viết tắt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) nơi người lao động nước ngoài dự kiến làm việc. Trong quá trình thực hiện nếu thay đổi nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài thì người sử dụng lao động phải báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

[……]

2. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có văn bản chấp thuận cho người sử dụng lao động về việc sử dụng người lao động nước ngoài đối với từng vị trí công việc”.

• Và khoản 1 Điều 12 Nghị định 11/2016/NĐ-CP quy định như sau: “Trước ít nhất 15 ngày làm việc, kể từ ngày người lao động nước ngoài dự kiến bắt đầu làm việc cho người sử dụng lao động thì người sử dụng lao động đó phải nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động cho Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi người lao động nước ngoài dự kiến làm việc”.

Như vậy, căn cứ các quy định nêu trê, thủ tục xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam được thực hiện như sau:

Giai đoạn 1: Xin chấp thuận nhu cầu sử dụng lao động là người nước ngoài

Bước 1: Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 40/2011/TT-BLDTBXH được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 9 Thông tư 18/2018/TT-BLĐTBXH thì trước ít nhất 30 ngày kể từ ngày dự kiến sử dụng người lao động nước ngoài, người sử dụng lao động (trừ nhà thầu) gửi báo cáo giải trình về nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài theo Mẫu số 1 ban hành kèm theo Thông tư 40/2011/TT-BLDTBXH đến Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (sau đây được viết tắt là cơ quan chấp thuận). Theo quy định tại Thông tư 23/2017/TT-BLĐTBXH, người sử dụng lao động còn có thể thực hiện nộp tờ khai và báo cáo này thông qua cổng thông tin điện tử địa chỉ http://dvc.vieclamvietnam.gov.vn. 

Bước 2: Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài hợp lệ, cơ quan chấp thuận thông báo việc chấp thuận sử dụng người lao động nước ngoài tới người sử dụng lao động. Trường hợp hồ sơ chưa hợp lệ hoặc bị từ chối, cơ quan chấp thuận sẽ thông báo tới người sử dụng lao động và nêu rõ các nội dung cần sửa đổi/lý do từ chối.

Giai đoạn 2: Đề nghị cấp giấy phép lao động

Bước 1: Sau khi có chấp thuận sử dụng lao động nước ngoài từ cơ quan chấp thuận, trước ít nhất 15 ngày làm việc, kể từ ngày người lao động nước ngoài dự kiến bắt đầu làm việc cho người sử dụng lao động thì người sử dụng lao động phải nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động cho Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi người lao động nước ngoài dự kiến làm việc. Hồ sơ bao gồm: 

1. Văn bản đề nghị cấp giấy phép lao động của người sử dụng lao động.
2. Giấy chứng nhận sức khỏe hoặc giấy khám sức khỏe do cơ quan, tổ chức y tế có thẩm quyền của nước ngoài hoặc của Việt Nam cấp có giá trị trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày ký kết luận sức khỏe đến ngày nộp hồ sơ.
3. Phiếu lý lịch tư pháp hoặc văn bản xác nhận người lao động nước ngoài không phải là người phạm tội hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự của nước ngoài cấp. Trường hợp người lao động nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam thì chỉ cần phiếu lý lịch tư pháp do Việt Nam cấp. Phiếu lý lịch tư pháp hoặc văn bản xác nhận người lao động nước ngoài không phải là người phạm tội hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự được cấp không quá 06 tháng, kể từ ngày cấp đến ngày nộp hồ sơ.
4. Văn bản chứng minh là nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia hoặc lao động kỹ thuật.
5. 02 ảnh mầu (kích thước 4cm x 6cm, phông nền trắng, mặt nhìn thẳng, đầu để trần, không đeo kính màu), ảnh chụp không quá 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ.
6. Bản sao hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị thay hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế còn giá trị.
7. Các giấy tờ khác liên quan đến người lao động nước ngoài.

Tương tự như hồ sơ xin chấp thuận nhu cầu sử dụng lao động là người nước ngoài, người sử dụng lao động có thể nộp hồ sơ trực tiếp cho cơ quan chấp thuận hoặc nộp qua cổng thông tin điện tử http://dvc.vieclamvietnam.gov.vn.

Bước 2: Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài. Trường hợp không cấp giấy phép lao động thì có văn bản trả lời và nêu rõ lý do